حلال چیست؟
حلال (Solvent) به ماده ای گفته میشود که میتواند ماده ای دیگر را در خودش حل کند.معمولا بین حلال و محلول واکنشی و تغییری رخ نمیدهد.مثال زمانی که آب در یک حلال قطبی قرار میگیرد پیوند های ملکول های آب از هم جدا میشود و ملکول های آب بین حلال قرار میگیرند.
اغلب حلال های شمیایی به صورت مایع هستند آما به صورت گاز و جامد نیز وجود دارد. حل شدند محلول در حلال هدف خاص دارد مانند: کنترل ویسکوزیته، کنترل و تغییر دما، از بین بردن ماده ای خاص از سطح ، خارج نمودن یک ماده و… از کارایی های حلال ها هستند. نوع حلال باید متناسب با حل شونده باشد استفاده شود،استفاده حلال قطبی برای محلول کار درستی نیست.
انواع حلال شیمیایی:
آب:
آب با فرمول شیمیایی H2O از دو ملکول هیدروژن و یک ملکول اکسیژن تشکیل شده است از لحاظ PH اسید و بازی خنثی است آب مقطر میتواند داخل خودش مواد گوناگونی را حل کند مانند:
- اسیدها
- باز ها
- نمکهای فلزی
- صمغهای گیاهی
- چسبهای قوی
- سریشم
- چسب کازیین
- چسب نشاسته
- چسب اوره فرمالیدیید
- ملامین فرمالیدیید
- سریش
- رنگ پلاستیک
- الکلها
متانول:
متانول با فرمول شیمیایی CH3OH به عنوان حلال مواد شیمیایی مورد استفاده قرار میگیرد. از متانول به ندرت برای سوخت موتور و سیستم احتراق استفاده میشود. متانول آلی و یا بیو الکل موتانولی است که از سوخت چوب یا ترکیبات آلی تولید میشود و یک منبع تجدید شدنی محسوب میشود و جایگیزین خوبی برای نفت خام است قابلیت حل کردن ضد یخ را در داخل خودش دارد.
اتانول:
اتانول بیشتر در آزمایشگاه ها استفاده میشود. و قابلیت حل کردن مواد گوناگونی را در داخل خود دارد مانند:
- آب
- اتر در رزینهای طبیعی
- شلاک
- پلی وینیل استات PVA
- پلی وینیل بوتیرال
- استرهای رزینی
- رزینهای کیتونی
- میکروب کش
- ضد یخ
- سوخت
- داروسازی
استون(پروپانون):
استون حلال بسیاری از مواد آلی است . و کاربرد های متنوعی دارد مانند:
- در تولید پلاستیک
- الیاف مصنوعی
- دارو و سایر ترکیبات شیمیایی
- در تولید صنعتی رنگهای ایندیگو
مونو اتیلن گلایکول:
مونو اتیلن گلایکول حلال بسایری از مواد آلی است و کاربرد های متنوعی دارد مانند:
- صنعت پلاستیک
- در تهیه رزین ها
- فیبرهای پلیمری
- در تولید الیاف پلی استر
- بطریهای نوشیدنی
- برای تولید ماده اولیه پلیاستر پلیاتیلن ترفتالات (PET)
آلکانی که دارای 6 اتم کربن است ( C6H14) و حلالی است غیر قطبی. این ماده، حلال خوبی برای ترکیباتا غیر قطبی است. هگزان به فرم مایع است و بسیار فرار است و از نفت خام تولید میشود و برای رقیق کردن تینر در رنگ های پوششی استفاده میشود.
تولوئن:
تولوئن با نام تجاری متیل بنزن مایعی است بیرنگ و اشتعال پذیر و در صنعت رنگ و رزین به عنوان حلال مورده استفاده است. تولوئن یک هیدروکربن آروماتیک است و در قطران زغال سنگ به مقدار زیاد موجود است. زمان حرارت دادن زغال سنگ به مقدار زیادی گاز تولید میشود و همراه آن مایع سیاه رنگی به نام قطران از زغال سنگ استخرا میشود. در قطران به جز تولوئن ترکیبات آروماتیک زیادی چون نفت و نفتالن نیز فرآوری میشود.
خرید حلال های شیمیایی :